İş sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedenlerle fesih hakkı İş Kanunu’nun 25. maddesinde düzenlenmiş olup ilgili maddeye göre bunlar sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve zorlayıcı nedenlerdir. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzer nedenlerin varlığı halinde işveren, iş sözleşmesini ihbar sürelerine uymaksızın feshe sebep olan durumun öğrenilmesinden itibaren 6 gün içerisinde iş sözleşmesini derhal sonlandırabilecektir. Sağlık sebepleri ve zorlayıcı sebeplerin varlığı halinde ise iş sözleşmesinin feshi için herhangi bir süre öngörülmemiştir. Bu hallerde işveren süre sınırı olmaksızın sözleşmeyi sonlandırabilecektir.
İş Görme Edimini Yerine Getirmeme
İşçinin Ortadan Kaybolup Belirli Süre Sonra Tekrar Gelmesi
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; davacının davalıya ait … hattında servis yapan … plakalı minibüste 1994 yılının Ocak ayında şoför olarak çalışmaya başladığını, aldığı en son günlük yevmiyenin 50.00 TL olduğunu, yaptığı işin ağırlığı sonucu yaşadığı psikolojik sorunlar nedeniyle çalışmasına devam edemeyeceğini, aksi takdirde başkalarının can ve mal güvenliğini tehlikeye atacağını düşünerek 14/05/2014 tarihinde işi bıraktığını ve bir süre dinlenmek istediğini, 20 gün kadar dinlenen davacının tekrar çalışmak islediğini, davalı tarafın çalışmasının istenmediğini ve işe başlatılmadığını iddia ederek; kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin, fazla mesai ile ulusal bayram ve genel tatil alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili; görev itirazlarının olduğunu, davacının davalıdan hiçbir alacağının olmadığını, davacının işi kendisinin sebepsiz terk ettiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı, taraflar vekilleri temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davacının tüm, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Dosyadaki bilgi ve belgeler, tanık beyanları, davacı vekilinin dava dilekçesindeki açıklamaları ile Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2014/56041 soruşturma sayılı hazırlık evrakı içeriğinden; davalıya ait minibüste şoför olarak çalışan davacı işçinin 14/05/2012 tarihinde o günkü mesaisini bitirdikten sonra minibüsü Bağcılar meydanda bırakıp günlük olarak işverene vermesi gereken hasılatı da vermeden, ailesi dâhil kimseye söylemeden ortadan kaybolduğu, davacı işçinin eşinin ertesi gün Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı’na müracaatla kocasının ortadan kaybolduğuna dair ihbarda bulunduğu, yaklaşık 1 ay süreyle nerede olduğu kimse tarafından bilinmeyen davacı işçinin kendiliğinden ortaya çıktığı, psikolojik rahatsızlığı sebebiyle kafasını dinlemek için işi ve evi terk ettiği açıklamasını yaptığı, işverenine müracaatla tekrar işbaşı yapmak istediğini söylediği, ancak işverenin gelinen aşamada davacı işçinin eski işine devam etmesine muvafakat etmediği anlaşılmaktadır.
İş akdinin yukarıda izah edilen sona erme şekline göre, şartları bulunmayan kıdem tazminatı talebinin reddi gerekirken, dosya kapsamından anlaşılan oluşa uygun olmayan gerekçeyle kabulüne karar verilmesi hatalıdır.[1]
İşyerinde Müşterinin Eşyasını Almak
Müşterinin unuttuğu kaykayı almak haklı nedenle fesih sebebidir
4857 sayılı İş Kanunu’nun 25’inci maddesinin (II) numaralı bendinde, ahlâk ve iyi niyet kurallarına uymayan haller sıralanmış ve belirtilen durumlar ile benzerlerinin varlığı halinde, işverenin iş sözleşmesini haklı fesih imkânının olduğu açıklanmıştır. Yine değinilen bendin (e) alt bendinde, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan işçi davranışlarının da işverene haklı fesih imkânı verdiği ifade edilmiştir. Görüldüğü üzere yasadaki haller sınırlı sayıda olmayıp, genel olarak işçinin sadakat borcuna aykırılık oluşturan söz ve davranışları işverene fesih imkânı tanımaktadır.
Somut uyuşmazlıkta, davacı taraf çalışma arkadaşı ile birlikte otoparkta terk edilmiş sahipsiz kaykay bulduklarını, eğlenmek amaçlı kaykaya bindiklerini ve sonrasında kaykayı bir çocuğa veririz düşüncesi ile araçlarına koyduklarını, bu olay bahane edilerek iş sözleşmesinin feshedildiğini beyan etmiş, davalı tarafta AVM yönetimine kayıp kaykay başvurusu yapılması üzerine güvenlik kamerası kayıtlarının incelendiğini, davacının ve bir arkadaşının AVM otoparkından alındığının tespit edildiğini,savunmasında kaykayı aldığını kabul ettiğini, bu nedenle iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğini savunmuştur. Davacı ile birlikte eylemi gerçekleştiren çalışanında iş sözleşmesinin haklı neden belirtilerek feshedildiği, bu çalışanın açtığı işçilik alacaklarına için dava dosyasında Mahkemece ihbar tazminatı talebinin reddine karar verildiği, tarafların temyizi üzerine Dairemizce kararın 2016/4701 esas, 2019/14354 karar sayılı ilamıyla onandığı anlaşılmaktadır. Tüm dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler,davacının savunması, tanık beyanları ve emsal dava dosyası dikkate alındığında davacının iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğinin kabulü gereklidir. Hal böyle olunca Mahkemece işveren feshinin haklı nedene dayandığı gerekçesiyle ihbar tazminatının reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.[2]
[1] 9. Hukuk Dairesi 2016/18884 E., 2020/7026 K.
[2] 9. Hukuk Dairesi 2016/24268 E., 2020/10634 K.