Güvenlik Görevlisi 12 Saatlik Vardiya Fazla Çalışma Hesabı
Somut uyuşmazlıkta, taraflar arasında işyerindeki çalışma düzeninin 12 saatlik vardiyalar halinde 08.00 ila 20.00 saatleri ve 20.00 ila 08.00 saatleri arasında bir gün gündüz, bir gün gece ve bir gün dinlenme şeklinde olduğu hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Bu çalışma düzeninde 3 haftalık periyotta birinci ve ikinci haftalarda, haftada 5 gün, üçüncü haftada ise, haftada 4 gün olmak üzere, birinci ve üçüncü haftalarda 2 gün gece, ikinci haftada ise 3 gün gece, çalışıldığı anlaşılmaktadır. Buna göre davacının fazla mesaisi hesaplandığında;
Birinci haftada, 12 saatlik çalışmada, 1,5 saat ara dinlenmenin tenzili ile günlük 10,5 saat çalışma ile haftada 52,5 saat çalışma ile 45 saati aşan 7,5 saat fazla çalışma bulunmaktadır. (5 gün x10,5 saat=52,5 saat ve 52,5-45=7,5 saat)
İkinci haftada, birinci haftada olduğu gibi haftalık 7,5 saat fazla çalışma var ise de, gece çalışması haftalık çalışma esasının istisnası olduğundan ve gece çalışmasından kaynaklanan fazla mesai miktarının haftalık fazla çalışma miktarından fazla olması nedeniyle, işçi lehine olan gece çalışması esas alındığında, davacının bu haftadaki 3 günlük gece çalışmasında, günlük 3’er saatten olmak üzere, haftada 9 saat fazla çalışma yaptığı anlaşılmaktadır. (10,5 saat-7,5 saat=3 saat ve 3 saatX3 gün=9 saat)
Son olarak üçüncü haftada ise, haftada 4 gün çalışıldığından haftalık esasa göre fazla çalışma bulunmamakta ise de, gece çalışması haftalık çalışma esasının istisnası olduğundan, davacının bu haftadaki 2 günlük gece çalışmasında günlük 3’er saatten olmak üzere, haftada 6 saat fazla çalışması vardır. (10,5 saat-7,5 saat=3 saat ve 3 saatX2 gün=6 saat)
Bu duruma göre, davacının 3 haftalık periyotta haftada 7,5 saat fazla çalışma yaptığı anlaşılmaktadır. (7,5 saat+9 saat+6 saat=22,5 saat ve 22/5 saat/3 hafta=7,5 saat) Açıklanan nedenle, davacının haftada 7,5 saat fazla çalışma yaptığı kabulüne göre fazla çalışma alacağının hesaplanması gerekirken, yanlış değerlendirme ile haftada 11 saat fazla çalışma yaptığı kabulüne göre hesaplama yapan bilirkişi raporuna itibarla hüküm kurulması hatalıdır.
4- Davacının 3 haftalık periyotta birinci ve ikinci haftalarda, haftada 5 gün, üçüncü haftada ise, haftada 4 gün çalışmış olması ve hangi tatil günlerinde nöbet tuttuğuna dair dosyada herhangi bir bilgi ve belgenin bulunmaması hususları birlikte gözetildiğinde, davacının çalıştığı süre içindeki toplam ulusal bayram ve genel tatil günlerinin 2/3’nün nöbetine denk geldiğinin kabulü dosya kapsamına uygun düşecektir. Bu nedenle davacının ulusal bayram ve genel tatil günlerinin 2/3’ünde çalıştığı kabul edilerek bu alacağın hesaplanıp hüküm altına alınması gerekirken, bütün ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığı kabulüne göre hesaplanıp hüküm altına alınması hatalıdır.[1]
Güvenlik Görevlisi Gece 7,5 saatten fazla çalışırsa fazla çalıştığı kısım için fazla mesai ödenmelidir.
Fazla mesai bakımından, davalı tanığı beyanına göre dahi fazla mesai yapıldığı anlaşılmaktadır. Bilirkişi raporunda kabul edilen çalışma şeklinin mevcudiyeti de aynı şekilde anlaşılmaktadır. İlaveten, davalılar arasındaki sözleşmede de 24 saat hizmet verileceği bellidir. Dolayısı ile çalışma saatlerinin kabulünde hata bulunmamaktadır.
Ancak, fazla mesai ücreti hesaplamasında hatalar mevcuttur. Örneğin; çalışma sistemine göre döngünün 1 ayda tamamlandığı kabul edilmiş ise de aslında çalışma döngüsü 6 haftada tamamlanmaktadır. Çalışma sistemine göre davacının haftada en az 2 gün 19:00-08:00 saatleri arasında gece çalışması yapmıştır. 1,5 saat ara dinlenmesi düşülünce 11,5 saatlik fiili çalışmanın tamamı gece çalışması sayılacaktır, çünkü günlük çalışmanın yarısından fazlası gece yapılmıştır. Buna göre 19:00-08:00 saatleri arasındaki fiili 11,5 saatlik çalışmanın 7,5 saati aşan kısmı o gün için 4 saat fazla mesai teşkil eder. Yani haftada en az 8 saat fazla mesai bulunmaktadır. 6 haftalık döngü içindeki süreçte 2 hafta için ise gece çalışması 3 gün olduğundan fazla mesai süresi bu 2 haftada daha fazladır. Ancak hesaplamadaki bu gibi hatalar davacı temyizi bulunmadığından bozma nedeni yapılmamıştır.[2]
[1] 9. Hukuk Dairesi 2016/4616 E. , 2019/13390 K.
[2] 9. Hukuk Dairesi 2015/15394 E., 2017/18446 K.